Verhalen

Foto: Postzegel van de Republiek Suriname uit 1976

Verhalentraditie

De rijke Aukaanse verhalentraditie kent veel verschillende vormen. De fositentoli (vroegere tijd-verhalen) spelen zich af in de geschiedenis en gaan over de voorouders van de Aukaners. Ze vertellen bijvoorbeeld over de listen waarmee de Europeanen de voorouders van de Aukaners in de slavenschepen lokten. Deze verhalen hebben een bijzondere, heilige kracht: je kunt het heden niet begrijpen zonder het verleden te kennen. Ze worden dan ook nooit in het publiek verteld, maar in het geheim doorgegeven aan uitverkorenen.

Andere verhalen hoeven niet door een speciaal persoon verteld te worden. Zo zijn er mato (mythen) die zich niet in de geschiedenis afspelen, bijvoorbeeld die over Wataamama (Watermoeder). Zij leeft in de rivieren ver in het binnenland. Ze lokt en grijpt mensen, maar zit soms ook op een rots en kamt haar haren met een gouden kam. Als ze schrikt en haar gouden kam vergeet, kan die je rijk maken. Wataamama heeft er immers veel voor over om haar kam terug te krijgen. Ook zijn er verhalen over Busimama, zij leeft in het bos. De verhalen over de slimme spin Anansi (Anainsitoli) worden vooral aan kinderen verteld. Deze verhalen komen zowel in het kustgebied als in het binnenland voor.

Foto: Anansi in gevecht met de tijger, door Noni Lichtveld.

Anansi Collectie van Diitabiki Museum Fositen Gudu

De verhalen worden ’s avonds verteld, in een rustpauze tijdens de jacht, onder de bomen of bij de rivier op het heetste moment van de dag. Tijdens bijzondere gelegenheden, vooral bij een rouwopheffing, worden vertellingen gecombineerd met muziek en dans.

Ken je zelf een mato, laat het ons weten en stuur een mail naar info@wookomakandie.com